"Vücut zırhı" terimi, genel olarak bedeni tehlikelerden — özellikle balistik tehditlerden — koruyan her şeyi ifade eder. Kurşun geçirmez yelekler bu zırhların en yaygın türüdür. Plaka taşıyıcılar ise kurşun geçirmez yeleklerin özel bir türüdür.
Adından da anlaşılacağı gibi, plaka taşıyıcılar balistik plakaları göğsünüzde tutar. Bu plakalar, özellikle tüfek mermilerine karşı koruma sağlar. Taşıyıcıların üzerinde bu plakaları takıp çıkarabileceğiniz iç bölmeler bulunur. Ayrıca MOLLE (Modular Lightweight Load-Carrying Equipment) adı verilen alanlar sayesinde cepler ve taktik teçhizatlar ekleyebilirsiniz.
Plaka taşıyıcılarda cummerbund adı verilen yan paneller bulunur. Bunlar hem taşıyıcının oturuşunu ayarlamanızı sağlar hem de ekstra cepler ekleyerek görev teçhizatınızı kolay erişilebilir şekilde taşımanıza yardımcı olur.
Plaka taşıyıcılar, plaka takılmadığında neredeyse tüm koruma işlevini kaybeder. Çünkü plaka, esas korumayı sağlayan ana unsurdur. Bu nedenle plaka taşıyıcılar, genellikle tüfek tehdidine karşı görev yapan askerler, polisler veya ciddi şekilde hazırlıklı olmak isteyen siviller tarafından kullanılır.
Plaka Taşıyıcı Türleri
Temelde dört kategori vardır: Slick, Minimalist, Orta Standart ve Ağır.
Slick Plaka Taşıyıcılar
En sade modeldir. Plaka ve onu tutan kumaştan ibarettir. Giysi altında gizlenmek için tasarlanır. Genellikle 0.7 kilonun altındadır (plakasız). MOLLE veya cep bulunmaz ya da çok az bulunur. TREX AC1, Spiritus LV119, Crye MBAV bunlara güzel örneklerdir.
Minimalist: Plaka Taşıyıcılar
Slick modelden biraz daha gelişmiş olup, temel eşyalarınızı taşıyacak kadar MOLLE alanına sahiptir. Genellikle 10–25 pound (4,5–11 kg) civarında teçhizat taşır. Gizleme amacı yoktur, hafiflik ve hareket kabiliyeti önceliklidir. Crye JPC bu tipteki yeleklerin yaygın ilk örneğidir.
Orta/Standart Plaka Taşıyıcılar
Daha fazla cep, su kesesi, mühimmat taşıma imkânı sunar. Ortalama 20–30 pound (9–14 kg) yük taşır. Askeri ve operasyonel kullanımlarda en yaygın olan modeldir. LBT 6094, Agilite K19, 5.11 Tactec bu yeleklere örnektir.
Ağır Teçhizat/Load Bearing Plaka Taşıyıcılar
En dayanıklı ve en donanımlı tiptir. Yoğun MOLLE alanı, ekstra dolgular ve uzun süre ağır teçhizat taşımaya uygun yapısı vardır. 35 pound (16 kg) ve üzeri yük taşır. Sivil kullanımda genelde gereksizdir, daha çok uzun süreli askeri operasyonlarda tercih edilir. Crye AVS bu tip yeleklere en ikonik örnektir.
Plaka Taşıyıcı Bakımı
Plaka taşıyıcınızı doğru şekilde bakım yaparsanız uzun yıllar kullanabilirsiniz. Genel öneriler:
- Elde yıkayın veya bölgesel leke temizliği yapın.
- Makinada yıkayacaksanız soğuk suda, hassas programda ve patch’leri sökerek yıkayın.
- Asarak kurutun veya düşük ısıda tamburlayın.
- Ütü yapmayın.
- Katlamadan, askıda veya taşıma çantasında saklayın.
- Plakaları nemli bir bezle silin, hemen kurulayın.
- Çamaşır suyu gibi sert kimyasallardan kaçının.
Plaka Taşıyıcıya Eklenebilecek Teçhizat
Ön tarafta:
- 3–4 adet şarjör cebi (mümkün olduğunca çift sıra yapmamaya çalışın)
- Telefon Cebi/Admin Cebi
Arka/yan taraflarda:
- Telsiz Cebi
- Su kesesi veya matarası
- IFAK (ilk yardım seti) ya da Genel Maksat Cebi
- Ekstra şarjörler
- Bıçak/Multitool
- Fener
Plaka Seçimi ve Boyutlar
Plaka boyutu gövdenize göre seçilmelidir. Standart boyutlar:
- Small: 20,3 cm x 25,4–27,9 cm
- Medium/Standart: 25,4 cm x 30,5 cm
- Large: 25,4 cm x 33,0 cm
- XL: 27,9 cm x 35,6 cm
Plaka, kalp, akciğer, karaciğer ve böbrekleri kapatmalıdır. Ölçüm yaparken göğüs kemiğinizin üstünden göbek deliğinizin biraz üzerine kadar olan mesafe dikkate alınır.
Yan Plakalar Gerekli mi?
Tamamen kullanım amacınıza bağlıdır.
- Yüksek riskli çatışma ortamı → Evet, yan plaka iyi bir ek koruma sağlar.
- Sivil kullanım → Genellikle gerek yok.
Plaka Taşıyıcı mı, Kurşun Geçirmez Yelek mi?
- Kurşun geçirmez yelek: Yumuşak kevlar/aramid zırh. Tabanca mermilerine karşı korur, hafif ve rahat.
- Plaka Taşıyıcı: Tüfek mermilerine karşı koruma sağlar, daha kalındır ve ağırdır.
Gizlenebilirlik öncelikli ise yelek; yüksek balistik koruma gerekiyorsa plaka taşıyıcı tercih edilir.
Malzemeler
- Plakalar: Çelik, seramik veya UHMWPE (en hafif ve pahalı).
- Taşıyıcılar: 500D Cordura, Kevlar gibi yırtılmaz dayanıklı kumaşlar. Kendi yeleklerimizde 2000D Cordura kullanmaktayız. Sağlamlık için değil, tasarımda uç noktalara gidebilmek için bu kadar sık dokumalı kumaşlar kullanıyoruz.
Son Söz
Plaka taşıyıcılar, doğru plaka ve doğru ekipmanla, standart kurşun geçirmez yeleklere göre çok daha yüksek seviyede bir koruma sağlar. Hafif, minimalist modeller günlük antrenman ve acil durum hazırlığı için idealdir. Orta ve ağır modeller ise operasyonel görevlerde tam kapasite koruma sunar.
Doğru boyut, doğru plaka ve uygun ekipman seçimi ile plaka taşıyıcı, hayat kurtarabilecek en önemli teçhizatınız olabilir.
